Χρωματική απόδοση των λαμπτήρων LED
Όταν χρησιμοποιείτε διαφορετικές πηγές φωτός, μπορεί να παρατηρήσετε ότι το ένα φως κάνει το περιβάλλον φωτεινό και ευδιάκριτο, ενώ το άλλο φαίνεται να απορροφά μέρος του χρώματος. Για το φαινόμενο αυτό ευθύνεται μια ειδική παράμετρος των λαμπτήρων, η οποία ονομάζεται δείκτης χρωματικής απόδοσης (CRI). Η χρωματική απόδοση περιγράφει την αντιστοιχία μεταξύ της οπτικής αντίληψης του χρώματος και του φάσματος του φωτιστικού μέσου.
Τι είναι το CRI;
Ο δείκτης απόδοσης χρώματος αναφέρεται ως CRI (Δείκτης απόδοσης χρώματος). Ο όρος εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1960. Η παράμετρος αυτή ορίζεται ως οκτώ πρωτογενή ακόρεστα χρώματα και έξι δευτερογενή κορεσμένα χρώματα. Αυτά τα χρώματα ονομάζονται δοκιμαστικές αποχρώσεις.
Ο δείκτης είναι Ra και κυμαίνεται από 0 έως 100 Ra. Το ανώτερο όριο των 100 Ra είναι ο εγκεκριμένος δείκτης χρωματικής απόδοσης του ηλιακού φωτός. Αυτή η παράμετρος είναι μάλλον αυθαίρετη, καθώς η απόδοση των χρωμάτων επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες, την ώρα της ημέρας και το ημισφαίριο στο οποίο πέφτει το φως.
Κατά τη μέτρηση της παραμέτρου χρωματικής απόδοσης μιας συγκεκριμένης συσκευής, φωτίστε τα χρώματα δοκιμής που έχει ορίσει η συσκευή. Ταυτόχρονα, τα χρώματα αυτά φωτίζονται με μια πηγή φωτός αναφοράς της οποίας ο δείκτης CRI είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στο 100 Ra. Στη συνέχεια, συγκρίνεται ο κορεσμός της απόχρωσης και από τη διαφορά που προκύπτει συνάγεται ο δείκτης χρωματικής απόδοσης του υπό δοκιμή προϊόντος.
Με απλά λόγια, ο δείκτης χρωματικής απόδοσης δείχνει πόσο φυσικά φαίνονται όλα τα χρώματα και οι αποχρώσεις σε έναν άνθρωπο όταν φωτίζονται από ένα συγκεκριμένο φωτιστικό σώμα. Το ανθρώπινο μάτι είναι ρυθμισμένο να αντιλαμβάνεται τα χρώματα στο φως του ήλιου, οπότε αυτό λαμβάνεται ως σημείο αναφοράς. Και το ανθρώπινο μάτι είναι σε θέση να προσαρμόζει την εμφάνιση των χρωμάτων ανάλογα με τις συγκεκριμένες καιρικές συνθήκες ή την ώρα της ημέρας. Παρόμοια προσαρμογή συμβαίνει όταν τα αντικείμενα φωτίζονται από πυρακτωμένα στοιχεία σε λαμπτήρες πυρακτώσεως και συσκευές αλογόνου.
Οι λαμπτήρες LED λειτουργούν με διαφορετική αρχή, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει αυτόματη διόρθωση του χρώματος από το μάτι. Έχει παρατηρηθεί ότι οι αποχρώσεις του κόκκινου εμφανίζονται χειρότερα σε αυτόν τον τύπο φωτισμού. Ειδικότερα, το πρόσωπο ενός ατόμου θα φαίνεται γκρίζο όταν φωτίζεται από LED κακής ποιότητας. Η χρήση καλών φωτιστικών LED θα κάνει το χρώμα πιο ζεστό μόνο κατά μερικές αποχρώσεις. Αλλά επίσης δεν αποδίδει πλήρως το ρουζ.
Τα μοντέλα με δείκτη χρωματικής απόδοσης τουλάχιστον 80 Ra είναι τα πιο άνετα. Για χώρους εργασίας και χώρους με υψηλές απαιτήσεις φωτισμού είναι προτιμότερο να επιτυγχάνεται τιμή 90 ή ακόμη και 100 Ra.
Πρέπει να το δείτε: Πράσινο δέρμα ή η ηλικία του αηδιαστικού φωτός. Δείκτης CRI
Πώς να μετρήσετε το δείκτη απόδοσης χρώματος
Ο δείκτης χρωματικής απόδοσης μετράται με βάση την απόκλιση του φαινομενικού φωτός από το φυσικό φως. Όσο μικρότερο είναι, τόσο καλύτερη είναι η απόδοση της πηγής φωτός.
Ο παρακάτω πίνακας δείχνει την τιμή CRI και τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά φωτισμού.
| Χαρακτηριστικό | Πτυχίο | CRI |
|---|---|---|
| Χαμηλή | 4 | |
| Επαρκές | 3 | 40-59 |
| Καλή | 2В | 60-69 |
| Καλή | 2А | 70-79 |
| Πολύ καλά | 1В | 80-89 |
| Πολύ καλά | 1А | > 90 |
Υπάρχουν συστήματα μαθηματικών αλγορίθμων για την αξιολόγηση της απόδοσης των χρωμάτων. Συγκρίνουν τις μεταβολές της εκπομπής στη φασματική κλίμακα της συσκευής με εκείνες μιας φωτεινής πηγής αναφοράς. Οι τιμές αυτές αφαιρούνται από το 100 και προκύπτει ο δείκτης CRI.
Εάν η διαφορά μεταξύ των χρωμάτων είναι ασήμαντη, αποδίδεται στην πηγή η τιμή 100 Ra.
Δείκτης απόδοσης χρώματος
Ας ρίξουμε μια ματιά στους δείκτες χρωματικής απόδοσης των πιο δημοφιλών φωτιστικών. Ο δείκτης εξαρτάται από την κατασκευή του φωτιστικού, την αρχή λειτουργίας και την ποιότητα των χρησιμοποιούμενων στοιχείων.
Λαμπτήρες ατμών νατρίου
Οι λαμπτήρες ατμών νατρίου αποτελούν ειδική πηγή φωτός και δεν χρησιμοποιούνται συχνά σε χώρους με εργαζόμενο προσωπικό. Οι περιορισμοί οφείλονται στα ακόλουθα χαρακτηριστικά
- βουίζει δυνατά κατά τη λειτουργία,
- παίρνει πολύ χρόνο για να ανάψει,
- Χαμηλός δείκτης χρωματικής απόδοσης περίπου 40 Ra.
Τα φωτιστικά σώματα νατρίου υψηλής πίεσης χρησιμοποιούνται ευρέως σε φωτιστικά σώματα δρόμου και προβολείς. Διαθέτουν εντυπωσιακή απόδοση φωτός περίπου 150 lm/W και διάρκεια ζωής 25.000 ωρών.
Πρόκειται για πηγές φωτός εκκένωσης αερίου με ομοιόμορφο φάσμα και επικράτηση των κόκκινων-πορτοκαλί αποχρώσεων. Αυτό το φάσμα επιτρέπει τη χρήση των συσκευών ως πηγή φωτός για φυτά σε θερμοκήπια.
Λαμπτήρες αλογόνου
Οι πηγές φωτός αλογόνου χαρακτηρίζονται από υψηλή φωτεινή ροή, υψηλή κατανάλωση ενέργειας και υψηλή χρωματική απόδοση. Η τιμή αυτή είναι πολύ κοντά στο φως της ημέρας και συχνά λαμβάνεται ως 100 Ra.
Λαμπτήρες πυράκτωσης
Οι συμβατικοί λαμπτήρες πυρακτώσεως εξαφανίζονται σταδιακά από τα ράφια των καταστημάτων λόγω της χαμηλής αποδοτικότητάς τους. Ωστόσο, έχουν ένα σαφές πλεονέκτημα: κοντά στο ηλιακό φως ... κοντά στο ηλιακό φως με χρωματική απόδοση 100 Ra. Υπάρχει μια σημαντική μετατόπιση προς τις θερμότερες αποχρώσεις της υπέρυθρης περιοχής.
Λαμπτήρες φθορισμού
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι λαμπτήρες φθορισμού είχαν ζήτηση λόγω της ενεργειακής τους απόδοσης και της ασφάλειάς τους. Ωστόσο, η εμφάνιση μεγάλου αριθμού προσιτών συσκευών LED μείωσε κάπως τη ζήτηση και έσπρωξε τις πηγές φθορισμού στο περιθώριο.
Οι συσκευές χαρακτηρίζονται από ένα ανομοιογενές φάσμα, σαφώς στραμμένο προς την περιοχή των ψυχρότερων αποχρώσεων. Δεν μπορούν να λειτουργήσουν σταθερά χωρίς ειδικά ballasts.
Ο δείκτης χρωματικής απόδοσης εξαρτάται από τον φώσφορο που χρησιμοποιείται στον λαμπτήρα, 60 Ra έως 90 Ra. Οι υψηλότερες τιμές είναι χαρακτηριστικές για τους φωσφόρους πέντε συστατικών.
Λαμπτήρες LED
Οι λαμπτήρες LED χρησιμοποιούν επίσης ένα φώσφορο. Αυτό καλύπτει τους κρυστάλλους της λυχνίας LED και επηρεάζει τις παραμέτρους χρωματικής απόδοσης. Ο δείκτης χρωματικής απόδοσης των σύγχρονων λαμπτήρων LED ξεκινά από 80 Ra. Η βέλτιστη τιμή φαίνεται να είναι 90 Ra, αλλά μπορούν να βρεθούν και υψηλότερες τιμές. Οι λαμπτήρες χρησιμοποιούνται ενεργά σε όλους τους τύπους χώρων χωρίς περιορισμούς.
DRL
Οι λαμπτήρες υδραργύρου τόξου (ARL) είναι αρκετά ισχυρές πηγές φωτός με χαρακτηριστικά και εφαρμογές παρόμοιες με εκείνες των λαμπτήρων νατρίου. Οι συσκευές αυτές είναι ικανές να διατηρούν διάρκεια ζωής έως και 10.000 ώρες και παρέχουν φωτεινή ροή περίπου 95 Lm/W. Ο δείκτης χρωματικής απόδοσης είναι χαμηλός και σπάνια υπερβαίνει το 40 Ra. Το φάσμα παρουσιάζει σημαντική μετατόπιση προς το μπλε και το υπεριώδες.
