Rodzaje oświetlenia awaryjnego i wymagania w tym zakresie

W większości budynków musi być zainstalowane oświetlenie awaryjne lub ewakuacyjne. Wymagania dotyczące tego systemu są jednak określone w kilku rozporządzeniach, co utrudnia jego wdrożenie i wybór odpowiednich rozwiązań technicznych. Ten typ sprzętu ma specjalne cechy, które należy uwzględnić podczas projektowania i instalowania opraw.

Nowoczesne oświetlenie awaryjne zapewnia dobrą widoczność i wyraźnie kieruje w stronę ewakuacji.

Klasyfikacja

Oprawy należące do systemu oświetlenia awaryjnego są zawsze podłączone do oddzielnej linii, która nie ma nic wspólnego z normalną siecią oświetleniową. Jeśli działanie standardowego sprzętu oświetleniowego zostanie zakłócone przez zwarcie lub pożar, oprawy awaryjne pomogą ewakuować ludzi z pomieszczeń lub kontynuować pracę przez pewien czas.

Wszystkie przepisy i wymagania dotyczące oświetlenia awaryjnego są określone w kilku rozporządzeniach. Po pierwsze, jest to dokument SP 52.13330.2016, który zastąpił poprzedni 52.13330.2011. Ponadto poprzednie rozporządzenie jest tylko częściowo nieważne. Aby zrozumieć, które klauzule nadal obowiązują, należy kierować się dekretem Rządu Federacji Rosyjskiej nr 1521, wydanym 26.12.2014 r.

Podczas planowania i instalacji uwzględnia się również normy GOST R 55842-2013 i SP 439.1325800.2018. Akty te zawierają praktycznie wszystkie informacje na ten temat. W indywidualnych przypadkach należy jednak uwzględniać przepisy branżowe, jeśli zawierają one dodatkowe wymagania.

Urządzenia muszą działać nawet wtedy, gdy do budynku nie jest doprowadzona energia elektryczna.

Oświetlenie awaryjne dzieli się na dwa podstawowe rodzaje - oświetlenie ewakuacyjne i oświetlenie zapasowe. Pierwszy rodzaj dzieli się na podgatunki, dlatego ważne jest, aby poznać cechy każdego z nich.

Oświetlenie awaryjne

Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne jest potrzebne we wszystkich budynkach, w których w razie zagrożenia trzeba wskazać ludziom najkrótszą i najbezpieczniejszą drogę ucieczki. Przejścia, korytarze, klatki schodowe i ciągi schodów są zwykle oświetlane w taki sposób, że w razie awarii głównego oświetlenia pozostaje pewna liczba opraw awaryjnych.

Sprzęt ten musi być zasilany z linii innej niż linia oświetlenia ogólnego lub z niezależnego akumulatora umieszczonego w obudowie oprawy. Normy wymagają, aby światła na drogach ewakuacyjnych musi działać przez co najmniej jedną godzinęW niektórych przypadkach czas ten może ulec wydłużeniu.

Wartość jasności poziomej służy do określenia wymaganej mocy lampy; w korytarzach o szerokości do 2 metrów powinna ona wynosić co najmniej 1 luks na środku podłogi. W szerokich korytarzach środkowa część o szerokości około połowy całkowitej szerokości powinna być oświetlona światłem o natężeniu co najmniej 0,5 luksa. Nierównomierność oświetlenia nie powinna być mniejsza niż 1/40.

Oświetlenie ewakuacyjne powinno zapewniać dobrą widoczność na klatkach schodowych.

Oświetlenie ewakuacyjne jest często projektowane już na etapie budowy. Dlatego ważne jest, aby z wyprzedzeniem rozważyć rozmieszczenie planów ewakuacyjnych, rozmieszczenie tablic przeciwpożarowych oraz sprzętu do komunikacji awaryjnej. Najlepiej jest uzgodnić te kwestie z zainteresowanymi stronami, aby określić odpowiednią lokalizację dla każdej placówki.

Oprawy należy umieszczać w określonych miejscach, wyszczególnionych w SNiP:

1. Miejsca, w których występują nachylenia podłogi lub w których stykają się różne rodzaje podłóg, co może stwarzać zagrożenie ewakuacyjne.
2. Wszędzie tam, gdzie następuje zmiana kierunku.
3. W korytarzach, przejściach i galeriach po drodze.
4. Przed każdym z wyjść ewakuacyjnych.
5. Na skrzyżowaniach korytarzy i ciągów komunikacyjnych.
6. Na wszystkich piętrach schodów. Ważne jest, aby wszystkie stopnie były bezpośrednio oświetlone, aby zapewnić dobrą widoczność.
7. W pobliżu punktów medycznych lub apteczek pierwszej pomocy, jeśli są dostępne.
8. Wszędzie tam, gdzie zainstalowano sprzęt łączności awaryjnej lub sprzęt do powiadamiania o sytuacji awaryjnej lub zagrożenia.
9. Gdzie znajdują się gaśnice i tablice przeciwpożarowe.
10. W pobliżu planów ewakuacji.

W niektórych przypadkach można dodać punkty za szczególne cechy.

Oświetlenie obszarów wysokiego ryzyka

Ten typ ma specjalne cechy, a jego głównym celem jest realizacja procesów stanowiących zagrożenie dla ludzi. Może to dotyczyć zarówno zatrzymywania urządzeń lub maszyn, jak i systemów, które przy braku energii elektrycznej stwarzają ryzyko wypadków, wybuchów itp.

Oświetlenie jest również włączane w sytuacjach awaryjnych i musi pozostać włączone tak długo, jak to konieczne do zakończenia wszystkich niebezpiecznych procesów i zatrzymania sprzętu. I musi zapalać się szybko - dopuszczalna przerwa między wyłączeniem światła głównego a włączeniem światła awaryjnego wynosi zaledwie pół sekundy.

Oświetlenie awaryjne jest szczególnie ważne w pomieszczeniach, w których nie ma światła naturalnego.

Oprawy powinny być tak dobrane, aby oświetlenie w pomieszczeniach lub warsztatach wynosiło co najmniej 10% normy, ale nie mniej niż 15 luksów na metr kwadratowy. W tym samym czasie Poziom oświetlenia nie powinien przekraczać 1/10 metra kwadratowego.

Oświetlenie dużych powierzchni

Znane również jako oświetlenie antypaniczne, ponieważ pomaga zapewnić porządek w przypadku konieczności ewakuacji dużej liczby osób. Głównym celem jest zapewnienie normalnej widoczności, która nie może spaść poniżej 0,5 luksa.

Ten typ jest obowiązkowy w pomieszczeniach o powierzchni większej niż 60 m2 , nawet jeśli jest w nich dobre oświetlenie naturalne. Jeżeli pomieszczenie nie ma okien, zaleca się zainstalowanie co najmniej jednego światła awaryjnego, nawet jeśli powierzchnia jest niewielka.

Oświetlenie antypaniczne jest niezbędne w dużych pomieszczeniach, w których może być tłoczno.

Oświetlenie rezerwowe

Awaryjne oświetlenie zapasowe nie jest częścią oświetlenia ewakuacyjnego. Jego głównym zadaniem jest zapewnienie ciągłości pracy urządzeń w celu utrzymania procesu tam, gdzie jest to potrzebne. Opcja ta jest również wykorzystywana przez organizacje zajmujące się dostawą wody, ogrzewaniem, konserwacją kanalizacji i innymi podobnymi procesami.

Oświetlenie rezerwowe jest obowiązkowe w zakładach, które wymagają stałego monitorowania w celu zapobiegania wybuchom, wyciekom materiałów niebezpiecznych, pożarom itp. System ten nie może pokrywać się z oświetleniem awaryjnym i musi być wykorzystywany do ewakuacji. Układane są oddzielne obwody działające niezależnie od siebie.

Oświetlenie rezerwowe umożliwia kontynuowanie pracy lub konserwacji sprzętu do czasu przywrócenia zasilania.

W tym przypadku normy oświetleniowe są znacznie wyższe. Muszą one wynosić co najmniej 30% standardowego oświetlenia pomieszczenia. Czas pracy jest ustalany indywidualnie w zależności od specyfiki.

Gdzie należy stosować oświetlenie awaryjne

Pełna lista znajduje się w przepisach, dlatego przed wykonaniem systemu oświetlenia należy się z nimi zapoznać. Warto zwrócić uwagę na kilka kwestii:

1. Oświetlenie może być wykonane zarówno w budynkach, w których pracują ludzie, jak i na zewnątrz budynków, gdzie warunki oświetleniowe są gorsze.
2. Wszystkie miejsca, w których istnieje zagrożenie dla przechodzących osób, powinny być oświetlone.
3. Wszystkie przejścia i klatki schodowe muszą być wyposażone w lampy, jeśli liczba ewakuowanych przekracza 50 osób.
4. Główne ciągi komunikacyjne i drogi pracowników w halach produkcyjnych i warsztatach zatrudniających ponad 50 osób wymagają zainstalowania lamp.
5. Klatki schodowe i podesty w budynkach o wysokości powyżej 6 pięter to kolejne obowiązkowe miejsca, w których należy zainstalować oświetlenie awaryjne.
6. Obiekty przemysłowe, w których występuje zagrożenie życia podczas ewakuacji ze względu na pracujące urządzenia lub maszyny.
7. Wszystkie pomieszczenia, w których nie ma naturalnego światła, ponieważ w przypadku awarii zasilania widoczność będzie zerowa.
8. Jeżeli w budynku użyteczności publicznej lub na terenie pomocniczym zakładu produkcyjnego może przebywać jednocześnie ponad 100 osób, należy zapewnić oświetlenie awaryjne.

Oświetlenie musi zapewniać widoczność wystarczającą do przemieszczania się do wyjścia.

Oświetlenie awaryjne możliwość włączenia w przypadku awarii zasilania lub na stałe, nie ma żadnych ograniczeń.

Dobór źródeł światła do oświetlenia awaryjnego

Zgodnie z PB 52.13330.2016 niektóre źródła światła mogą być wykorzystywane do oświetlenia awaryjnego. Wybór opiera się na cechach budynku, rodzaju zasilania i innych aspektach. Do głównych opcji należą:

1. Oprawy oświetleniowe LED. Jest to obecnie najlepsze rozwiązanie, zapewniające dobrą jakość światła bez migotania. Jest to również opcja o niskim zużyciu energii, co jest szczególnie ważne w przypadku korzystania z zasilania bateryjnego - można użyć akumulatora o mniejszej pojemności, a tym samym obniżyć koszty.
2. Taśmy LED to kolejna opcja, która ma takie same właściwości jak oprawy, ale zajmuje mniej miejsca. Oświetlenie pasmowe może być stosowane w celu zapewnienia ciągłego oświetlenia na całej długości korytarza, co dodatkowo zwiększa bezpieczeństwo podczas ewakuacji.
3. Lampy fluorescencyjne mogą być stosowane tylko wtedy, gdy temperatura w pomieszczeniu nie spada poniżej 5 stopni Celsjusza. Ta alternatywa będzie działać prawidłowo tylko w ciepłym otoczeniu, dlatego nie należy jej stosować w nieogrzewanych pomieszczeniach przemysłowych ani w zimnych korytarzach.
4. Gazowe lampy wyładowcze są również dopuszczone do montażu. Ale tylko pod warunkiem, że szybko się wyłączają i bez problemu zapalają ponownie po krótkim czasie od wyłączenia.
5. Lampy żarowe nie są zalecane do stosowania w oświetleniu awaryjnym. Jeśli jednak nie ma innej możliwości, można je również zastosować.

Diody LED najlepiej sprawdzają się w systemach oświetlenia awaryjnego i zapasowego.

Standardowe natężenie oświetlenia dla wszystkich typów lamp wynosi 15 luksów, z wyjątkiem lamp żarowych, dla których wartość ta wynosi 10 luksów.

Oprawy oświetleniowe mają wymagania, które muszą być spełnione. Dlatego należy je zrozumieć, aby uniknąć błędów podczas projektowania i instalacji systemu:

1. Wszystkie elementy systemu, do których zalicza się, oprócz lampy, moduł sterujący i akumulator, muszą być umieszczone w obudowie lub w odległości nie większej niż pół metra od niej.
2. Na światłach awaryjnych musi być również umieszczony wskaźnik informujący, w jakim trybie pracuje sprzęt.
3. Lampa musi zapewniać współczynnik oddawania barw co najmniej 40 Ra.
4. Należy pamiętać o różnicy między oprawami ewakuacyjnymi i awaryjnymi. Pierwszy typ wskazuje kierunki i wyjścia, najczęściej za pomocą piktogramów lub strzałek naklejonych na powierzchni. Te awaryjne są używane wszędzie i zapewniają normalną widoczność, dzięki czemu człowiek widzi, dokąd zmierza.

Akumulator jest najczęściej umieszczony wewnątrz korpusu oprawy.

Linie oświetlenia awaryjnego, jeśli są zasilane z oddzielnego obwodu, nie mogą przebiegać obok głównego okablowania, aby zapobiec jednoczesnemu uszkodzeniu obu obwodów.

Wymagania dotyczące oświetlenia awaryjnego zgodnie z SP 52.13330 i PUE

Aby lepiej zrozumieć ten temat, należy zapoznać się z głównymi cechami systemów awaryjnych na podstawie przepisów i PUE. Oto najważniejsze punkty, których nie należy pomijać:

1. Światło awaryjne jest włączane, gdy wystąpi przerwa w działaniu światła głównego. Musi on być zawsze podłączony do innego źródła zasilania.
2. Oświetlenie zapasowe nie jest wykorzystywane do ewakuacji. W indywidualnych przypadkach możliwe jest połączenie tych opcji, ale w takim przypadku muszą być spełnione wszystkie wymagania dla obu opcji.
3. Wskaźniki i lampy powinny być zwykle zasilane z oddzielnej linii. W przypadku awarii zaczyna działać trzecia opcja - bateria o minimalnym okresie eksploatacji wynoszącym 60 minut.
4. Jeżeli budynek jest normalnie niezamieszkany lub jego całkowita powierzchnia użytkowa jest mniejsza niż 250 metrów, zamiast stałego oświetlenia awaryjnego można zastosować indywidualne latarnie. Powinny one znajdować się w każdym pomieszczeniu lub przy każdym pracowniku.
5. Najczęściej lampy są montowane na ścianie lub wpuszczane w nią. W niektórych przypadkach są one montowane na suficie.

Czytaj także

Cechy szczególne oświetlenia awaryjnego

 

Uzgodnienia dotyczące oświetlenia awaryjnego

Wszelkie uchybienia w zapewnieniu oświetlenia awaryjnego mogą skutkować karami pieniężnymi, a nawet zakazem użytkowania do czasu usunięcia problemu. Aby uniknąć takich problemów, należy pamiętać o zaleceniach:

1. Najprostszym sposobem jest zwrócenie się o poradę do organu regulacyjnego. Aby to zrobić, należy dysponować projektem budynku oraz znać podstawowe aspekty pracy - liczbę pracowników, ich przydział do pomieszczeń itp.
2. Na tym etapie projekt oświetlenia awaryjnego jest wykonywany razem z pozostałymi pracami. Ważne jest dokładne określenie lokalizacji opraw, ich charakterystyki oraz źródła światła, które ma być użyte.
3. Zasilanie oświetlenia awaryjnego należy ułożyć oddzielnie. W przypadku pracy autonomicznej można zastosować modele zasilane z akumulatorów lub generator zainstalowany w specjalnie do tego przeznaczonym miejscu.
4. Przy wyborze charakterystyki oprawy należy przestrzegać norm oświetleniowych. W długich korytarzach urządzenia należy umieszczać w odległości nie większej niż 25 m od siebie.
5. Należy zwrócić szczególną uwagę na miejsca niebezpieczne - różnice poziomów podłóg, wąskie przejścia, schody i podesty itp.
6. Akumulatory należy okresowo sprawdzać i w razie potrzeby doładowywać, ponieważ z czasem nieuchronnie się wyczerpują.

Projekt powinien zawierać wszystkie informacje dotyczące oświetlenia awaryjnego w budynku.

Oświetlenie awaryjne jest proste, jeśli zna się wymagania oraz odpowiednio zaprojektuje i zainstaluje system. Opcji tej można używać jako uzupełnienia światła głównego, nie jest to zabronione.

Wideo w formacie: odpowiedzi na najpopularniejsze pytania.